टोपलाल अर्याल
गुल्मी, २७ पुस । खोला नजिकैको चौरासी बजार । त्यहाँका नागरिकले बर्षौ खानेपानी संकट भोगे । खानेपानी खोज्न खोला तरेर कुवा र पँधेरा धाउनु पर्थ्यो । अहिले घरघरमै धारा जोडिएको छ । स्थानकी ७५ बर्षीय पद्यमा खनाल अत्यन्तै खुसी छन् । उनी चौरासी झरेको झण्डै चालिस बर्ष पुगे । त्यतिवेला दुई÷चार वटा मात्रै घर थिए । अहिले ७५ घरधुरी छन् । त्यो बेलादेखिनै चौरासीमा खानेपानीको बिकल्प थिएन् ।
‘पानी बोक्दै कपाल फुल्यो तर मर्ने बेलामा सुख देखे,’उनले भनिन्,‘अहिले घरभित्रै पानी भर्छन् ।’ बालु गिरी पनि चौरासीबासीको जुनि फेरिएको अनुभुति गर्छन् । उनले खानेपानीकै लागि गाग्री बोकेर खोला तरेर कुवा पधेँर तर्नुपर्ने अवस्थाको अन्त्य भएको बताए । अहिले गिरी लगायतका ६४ घरमा मिटर सिस्टममा धारा जडान भएको छ ।
१ बर्ष नपुग्दै गाउँमा पानी
इस्मा गाउँपालिका ६ अम्मरपुरको चौरासी खानेपानी योजना संचालन भएको एक बर्ष पुगेको छैन । गाउँमा पानी खसेको पनि धेरै भए । करिव ११ महिनामा उद्घाटन् समेत गरियो । योजनाको बिहिबार गाउँपालिका प्रमुख लक्ष्मण बिष्टले उद्घघाटन गरे । खानेपानी योजनाको उद्ध्घाटन गर्दै बिष्टले आफैले प्रतिबद्धता गरेर, आफै योजना शुरु गरि आफैले उद्घघाटन गर्न पाउदा खुशी लागेको बताए । उनले चौरासी खानेपानी योजना सहित गाउँपालिकामा सानाठूला करिब १० करोडका योजना संचालनमा भइरहेको बताउँदै बिस्तारै एक घर एक धाराको अभियान सफल हुने बताए ।
प्रत्येक घरघरमा धारा
यो योजना निर्माणसंगै चौरासीका ६४ घरधुरी, एक बिधालय र एक सामुदायिक संस्थालाई खानेपानी वितरण गरिएको उपभोक्ता समितिका सचीव कृष्ण घिमिरेले बताए । कुल ४७ लाख २५ हजार तीन सय ८० रुपैयाँको लागतमा खानेपानी योजना निर्माणको गरिएको घिमिरेले बताए ।
पश्चिम नेपाल ग्रामीण खानेपानी परियोजना दोस्रो चरण र इस्मा गाउँपालिकाको आर्थिक तथा प्राविधिक सहयोगमा योजना निर्माण गरिएको इस्मा गाउँपालिकाका वास संयोजक हरि प्रसाद घिमिरेले बताए । धुर्कोट गाउँपालिका ७ वाग्लाबाट चौरासीसम्म खानेपानी ल्याएर घरघरमा खानेपानी वितरण गरिएको घिमिरेले बताए ।
सस्तो र सुलभ ग्राभेटी प्रबिधि
अहिले गुल्मीमा धेरै प्रकारका खानेपानी योजना संचालन भइरहेका छन् । त्यस मध्येका सोलार तथा बिद्युतिय लिफ्टिङ्ग र ग्राभेटी प्रबिधि हुन् । यी तीन प्रविधी मध्ये ग्राभेटी प्रविधी नागरिकका लागि सस्तो र सुलभ हुने परियोजनाका सव इन्जिनियर बिक्रम चुँदाराले बताए । उनले सोलार र बिद्युतिय लिफ्टिङ्ग खानेपानीमा उचाई र घर धुरीको आधारमा एक घरले कम्तीमा तीनदेखि पाँच सयसम्म तिर्नुपर्ने बताए । तर ग्राभेटी प्रविधीमा एक सयदेखि बढिमा डेढ सय खर्च आउन सक्ने चुँदाराले जानकारी दिए ।
सम्पति समुदायले नै जोगाउनुप¥यो
गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत चन्द्रकान्त बस्नेतले योजनाको दीर्घकालीन ब्याबस्थापनको लागी उपभोक्ता समिति र सिङ्गो समुदायनै लाग्नुपर्ने बताए । गाउँपालिका उपप्रमुख बिमला खत्रीले इस्मा गाउँपालिकाको प्राथमिकतामा खानेपानी रहेकाले बिस्तारै वडा, समुदाय र परिवारसम्म बिकासको अनुभुती दिलाउने बताइन ।
त्यस्तै परियोजनाका जिल्ला वास सल्लाहकार बिनोद प्रकाश लुहारले खानेपानीको सम्बन्ध उपभोक्तासंग दीर्घकालीन हुने भएकाले त्यसको संरक्षणमा समुदायनै सक्रिय रहनु पर्नेमा जोड दिए । मुहान संरक्षणदेखि ट्याङ्की र घरको धारासम्म हरेक दिन ध्यान दिन लुहारले आग्रह गरे ।
