गंगा खड्का
तमघास । उमेरले भन्छ,मिठो मसिनो खाऊ,घरमा आराम गरी बस । तर ७१ बर्षीया टिकी नेपाली दिउसोको घामपानीमा गिटी कुटिरहेको भेटिन्छिन सालझण्डी—ढोरपाटन सडक खण्डको एकरोतको सडकमा ।
दुई छोरा र चार छोरीकी आमा गुल्मीको मदाने गाउँपालिका पर्कोटदहस्थित एकराते क्वांकेदेउरालीकी टिकी नेपाली बिहान १० बजेदेखि साँझ ६ बजेसम्म गिटी कुटिरहेकै अवस्थामा भेटिन्छिन् । उनका दुई छोरा रोजगारीका लागि भारतमा छन्, छोरीहरु बिहे गरेर श्रीमानका घर गइसकेका छन् र ८० बर्षीया श्रीमान सोवे नेपाली घरमा कष्टपूर्ण जीवन बिताइरहेका हुन्छन् ।
उमेरले घरमै आराम गरेर बस्ने समय भएपनि उनी आफ्नो रोजीरोटीका लागि बाध्यताले गिट्टी कुटनु परेको बताईन् । ‘नुनतेलको किन्ने पैसा जुटाउन गिट्टी फोर्ने काम गरेकी छुँ’,नेपालीले भनिन्,‘घरखर्च चलाउने बाटो बनेको छ ।’
रेखदेखको खाँचो छ ८० वर्षका बृद्ध श्रीमान सोवे नेपालीलाई । सोवेलाई घरमै एक्लै छाडेर आफू काममा आउने गरेको उनले सुनाईन् । ‘विहान श्रीमानलाई खाना खुवाएर काममा आउँछु’,गिट्टी कुट्दै गरेको अवस्थामा बाटोमा भेटिएकी नेपालीले भनिन्,‘साँझको खाना पकाउन जान्छु ।’ लगातार तीन वर्षदेखि सडक छेउँमा यसरी नै गिट्टी फोर्दै आएको उनले बताइन ।
एक ट्याक्टर गिट्टीलाई पाँच हजार रुपैयाँका दरले विक्री गर्दै आइरहेको नेपाली बताउँछिन् । ‘घरमा पलाती देखिसकेका छौँ’,उनले भनिन्,‘बुढेसकालमा पनि दुःख गर्नुपरेकै छ ।’ छोराहरु रोजगारीका लागि भारतको पंजावमा रहेको नेपालीले बताइन ।
उनी बाटोमा रहेका ढुंगाहरुलाई ‘घन’को सहायताले फुटाएर गिट्टी निकाल्ने गर्छिन । ‘ठूला ढुंगाहरु फुटाउँदा धेरै हात दुख्छ’,उनले भनिन्,‘साँझ घर फर्कदा थकाइले शरीर गल्छ ।’ विहान हुँदावित्तिकै श्रीमानको स्यहार गर्नमै वित्ने गरेको र केहीछिनमै सडकमा आफ्नो काममा जाने गरेको उनको दैनिकी भएको बताउँछिन् ।
दुवै जनाले वृद्धभत्ता पाउने भएपनि त्यसले घरधान्न मुश्किल परेको उनले बताइन । घरबाट करिव २० मिनेटको पैदल हिँडेर नेपाली गिट्टी फोर्न सडकमा आउने गर्छिन । चर्को घाम र ठूलो पानी पर्दा काम गर्न समस्या हुने गरेको उनको अनुभव छ । उनले निकालेको सवै गिट्टी कालोपत्रेको क्रममा रहेको सालझण्डी–ढोरपाटन सडकका निर्माण व्यवसायीहरुले खरिद गर्ने गर्छन । गिट्टी फोर्ने काम आफ्नो जीवन धान्ने साहारा बन्दै गएको उनले सुनाईन् ।
