टोपलाल अर्याल
गुल्मी, ६ जेठ । गुल्मीको धुर्कोट गाउँपालिका २ पिपलधारका ८० बर्षीय बृद्ध कर्ण बहादुर वस्नेतले शनिबार मुसा मार्ने बिष सेवन गरेर आत्महत्या गरे । त्यतिकै पनि अन्तिम अवस्था भएका व्यक्तिले के सोचेर आत्महत्या गरे केहि खुलेको छैन् । कालिगण्डकी गाउँपालिका ५ फोक्सिङ्गका ७० बर्षीय ओम बहादुर र श्रीमति ६९ की खिमकला सार्कीले नयाँ बर्षकै दिन एउटै पासोमा आत्महत्या गरे । त्यो पीडाले एक छोरा र तीन छोरीको परिवार अहिलेसम्म बिक्षिप्त छन् ।
सामान्य अवस्थामा जिविकोपार्जन गरिरहेको दम्पतिलेनै आत्महत्या गर्नुको कारण पनि खासै छैन । गत शुक्रबार पनि मदाने गाउँपालिका २ बाँझकटेरीका २३ बर्षीय लिला बहादुर झाँक्रीले पनि रुखमा झुण्डिएर आत्महत्या गरे । परिवारका अनुसार आत्महत्या गर्ने कुनै कारण छैन् । तर के सोचेर आत्महत्या ग¥यो ? शोकाकुल परिवारमा सन्नटा छाएको छ ।
जिल्ला प्रहरी कार्यालयका अनुसार यो लडडाउनकै अवधिमा मात्रै १६ जनाले आत्महत्या गरेका छन् । जसमा पाँच पुरुष, तीन महिला र चार बालिका झुण्डिएर, दुई पुरुष र एक बालकले बिष सेवन गरेर र एक पुरुष टयाङकी डुवेर आत्महत्या गरेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय गुल्मीका प्रहरी निरिक्षक चुरामणी पुनले बताए । साथै लकडाउन पहिले ४८ जनाले आत्महत्या गरेको तथ्यांक जिल्ला प्रहरी कार्यालयमा रहेको छ । यो आर्थिक बर्षको १० महिनामा ६४ जनाले आत्महत्या गरेको पुनले जानकारी दिए । गत आर्थिक बर्षमा बिष पिएर पाँच, झुण्डिएर ४८ र खोलामा हाम फालेर एक जनाले आत्महत्या गरेका थिए । भने आर्थिक बर्ष ०७४÷०७५ मा बिष पिएर तीन, झुण्डिएर ५३ र खोलामा हाम फालेर एक जनाले आत्महत्या गरेको प्रहरीले जनाएको छ ।
जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रमुख प्रहरी उपरिक्षक राजेन्द्रसिहं खड्काले आत्महत्याको एउटै कारण नहुने बताए । उनले उमेर ढल्केकाहरुसंग बितृष्णा, एक्लोपन र दिर्घरोग लगायतका कारण देखिएका छन् । साथै केहि बिबाहित जोडीमा पारिवारीक खटपट र युवायुवतिमा माया प्रेमको असफलता अन्तिममा आत्महत्यामा परिणत हुने गरेको खड्काले बताए । लकडाउन अवधिमा मात्रै नभएर अन्य समयमा पनि मर्ने दर बढि भएकाले लकडाउन पछिको निराशा, बितृष्णा र खाली समयका कारण आत्महत्याको सोचलाई भने थप बल पुगेको हुनसक्ने बताए ।
मानसिक रोग बिशेषज्ञ डाक्टर मनोज ढुंगानाले भने आत्महत्याको प्रमुख कारण डिप्रेसन भएको बताउँदै आएका छन् । उनले धेरै आत्महत्या योजना र आवेकबाट हुने भएकाले आर्थिक सामाजिक भुमिकाले अझै प्रभावित पार्ने बताए । आत्महत्या धेरै जस्तो व्यक्तिगत समस्याका कारण हुने गर्दछ । आत्महत्याको संकेतहरु अधिकांशले पहिलेबाटै गर्ने भएकाले पत्ता पाउने बित्तिकै सहजीकरण गरे घटना रोक्न पनि सकिने ढुंगानाले बताए । उनले बेलाबखतमा मानसिक स्वास्थ्य सचेतना आवश्यक रहेको औल्याए । ‘निराशाजनक अभिव्यक्तिनै आत्महत्याको पहिलो संकेत हो,’उनले भने,‘ त्यसलाई व्यक्तिको कम्जोरी नठानेर उपचार खोज्नु उत्तम बिकल्प हो ।’
